opis filmu
Kapitan Łazowski wyrusza na front pierwszej wojny światowej. Po bitwie przegranej z siłami rosyjskimi, dostaje się do niewoli. Zawiłe koleje losów kapitana przeplatają się z historią jego żony i córki, które utraciwszy wszelką nadzieję, muszą poradzić sobie z tęsknotą i smutkiem.
treść
Rok 1916, Kraków. Kapitan Łazowski, żegnany przez żonę i córkę, która darzy go ogromną, pełną egzaltacji miłością, wyrusza na front. Po morderczej walce z przeważającymi siłami rosyjskimi dostaje się do niewoli. Z syberyjskiej osady udaje mu się uciec dzięki pomocy zakochanej w nim Kseni. Po wielu przygodach, unikając wielokrotnie śmiertelnych niebezpieczeństw, trafia na Krym w towarzystwie poznanej w dramatycznych okolicznościach księżnej Turchanowej. Przez Rosję przetacza się szaleństwo rewolucji. Ukrywając się pod fałszywym rosyjskim nazwiskiem, Łazowski podejmuje pracę w fabryce amunicji. Wkrótce jednak, zdemaskowany przez sowieckiego komisarza Simonowa, ucieka ku granicom Polski. Po wielu dramatycznych przeżyciach, gdy przekracza linię frontu polsko-sowieckiego, ginie trafiony zbłąkaną kulą. W czasie gdy kapitan przebywał w dalekiej Rosji, jego żona, oficjalnie powiadomiona o śmierci męża, ponownie wychodzi za mąż. Zrozpaczona tą decyzją córka próbuje popełnić samobójstwo. Uratowana popada w apatię. Dopiero z chwilą gdy Łazowski umiera, czuje – jak napisano w przedwojennym programie do filmu – że blednie i rozprasza się wizja ojca. A tam, daleko wśród pól pokrytych niepokalaną bielą śniegów, ukryła się Mogiła Nieznanego Żołnierza... (GMG)
komentarz
głosy prasy
Wielki film realizowany przez reżysera Ordyńskiego podług rozgłośnej powieści Andrzeja Struga, dobiega już obecnie końca. Należy przyznać, że realizator obrazu miał przed sobą niesłychanie trudne zadanie do wykonania. W filmie tym akcja obrazu wybiega daleko poza dotychczasowe zamierzenia polskich realizatorów. W „Mogile Nieznanego Żołnierza" nie tylko są zobrazowane najtajniejsze przeżycia naszego społeczeństwa w chwili narodzin Polski Niepodległej, ale został również ukazany moment społeczny organizowania obrazu, dzięki któremu najbardziej trudne sceny [...] stwarzają absolutną iluzję rzeczywistości, czyniąc wrażenie wręcz wstrząsające na widzu. Jak wiadomo, terenem akcji tego filmu jest cała Polska. Jak w barwnym kalejdoskopie przed widzem przesuwają się: Warszawa, Kraków i jego okolice ze słynnym Kopcem Kościuszki, Lwów oraz najważniejsze miasta kresowe".
„Kino Dla Wszystkich", nr 51, s.19
Galopada akcji w tym filmie jest wprost oszałamiająca. Sceny masowe - rewolucji, walk, pochodów - stanowią tło dla przesubtelnej intrygi miłosnej, której Strug jest w Polsce najlepszym bodaj wyobrazicielem. Równocześnie do perfekcji została doprowadzona strona techniczna p. Ordyńskiego, który się zapowiada, jako jedna z pierwszych jaskółek wielkiej wiosny naszej kinematografii. Nie ulega wątpliwości, że „Mogiła Nieznanego Żołnierza", nad którą pracuje obecnie tylu świetnych znawców kina i statystów [...], będzie koroną polskiej wytwórczości w tym sezonie.
„Kino Dla Wszystkich", nr 51, s.19
ciekawostki
Z powodu sporych ubytków we wszystkich zachowanych kopiach (polska kopia nitro, kopia francuska) taśmy zostały przed laty wtórnie przemontowane dla lepszego wyjaśnienia przebiegu akcji. W celu ustalenia właściwej kolejności, stwierdzenia oryginalności tablic bądź ich braku posłużono się spisem tablic z 1927 r. odnalezionym w amerykańskim archiwum przez krakowskich historyków filmu - Jerzego Maśnickiego i Kamila Stepana.
Film oryginalnie niemy jest tu prezentowany w oprawie muzycznej skomponowanej przez Rafała Rozmusa. Nagrania dokonano w siedzibie Orkiestry Symfonicznej im. Karola Namysłowskiego w Zamościu z udziałem jej muzyków oraz Orkiestry Kameralnej Rafała Rozmusa pod dyrekcją kompozytora.
plakaty i fotosy
Część zdjęć do filmu zrealizowano w Białymstoku. Rozpoznane obiekty to: Pałac Branickich, park Planty, rzeźba Herkulesa (dziedziniec Pałacu Branickich), dawna cerkiew przy ulicy Sienkiewicza, ulice Białegostoku, dawna Fabryka Nowika.
Opis przeprowadzonych działań restauratorskich.
Projekt restauratorski składał się z trzech głównych etapów: konserwacji manualnej taśm filmowych, digitalizacji i cyfrowej rekonstrukcji obrazu. Pierwszym krokiem było odnalezienie i wytypowanie nośników do stworzenia odrestaurowanej, bardziej kompletnej kopii filmu. Ze zbiorów Filmoteki Narodowej wytypowano trzy nośniki: taśmę nitro, dupnegatyw polski oraz francuski. Kopia nitro jest najwcześniejszym materiałem, jako jedyna ma oryginalny wiraż i zawiera fragmenty, które nie zachowały się na innych dupnegatywach. W dupnegatywie francuskim również zidentyfikowano materiały, których nie ma w polskich wersjach. Dupnegatyw pełnił rolę porównawczą. Wybrane taśmy filmowe zostały poddane konserwacji manualnej. Najbardziej żmudnym procesem było przygotowanie taśmy na podłożu nitro, charakteryzującej się ogromnymi zniszczeniami i ubytkami perforacji oraz znacznym skurczem. Wszystkie sklejki (przeważnie zakładkowe) zostały wymienione, reparacji poddano rozdarcia, podklejono i zrekonstruowano brzegi wraz z otworami perforacyjnymi. Dopiero tak przygotowany materiał mógł być zeskanowany (digitalizacja w rozdzielczości 2K, zachowująca dostępną informację o rozpiętości tonalnej i gęstościowej w formacie DPX). Następnie zdigitalizowany materiał został zmontowany w systemie nieliniowym. Ujęcie po ujęciu porównywano stan zachowania poszczególnych wersji, analizowano oryginalność zastanego montażu. Ponieważ celem projektu było stworzenie kopii w wersji jak najbliższej oryginałowi, pod kierunkiem prof. dr hab. Małgorzaty Hendrykowskiej przywrócono pierwotną kolejność ujęć, łącząc ze sobą wersję nitro z francuską, posiłkując się dupnegatywem polskim i wersją rekonstrukcji analogowej z 1995 r. Wytypowane w ten sposób klatki zostały poddane cyfrowej rekonstrukcji półautomatycznej i manualnemu retuszowi. Największe wyzwanie stanowiło ustabilizowanie obrazu, który w wyniku skurczu przesuwał się w mechanizmie skanera. Stabilizowano również poziom kontrastu i jasności filmu, który dawał wcześniej wrażenie wyraźnego migotania. Kolejną kwestią było usunięcie ciemnych śladów po starych sklejkach. Ponadto podczas cyfrowej obróbki usuwano zadeszczenia w stopniu podstawowym, pionowe zarysowania, zaś w najbardziej zniszczonych fragmentach retuszowano oderwane partie emulsji. W wyniku tego procesu pod względem estetycznym film wydawać się może materiałem archiwalnym, nie ma już jednak odwracających uwagę uszkodzeń i przeszkadzających w odbiorze niestabilności. Dzięki większej kompletności i przywróceniu kolejności ujęć oraz zrekonstruowaniu niezachowanych tablic, widz może w pełniejszy sposób zrozumieć przebieg akcji i cieszyć się dziełem zbliżonym do przedwojennego oryginału filmu „Mogiła Nieznanego Żołnierza”.